انضباط اجتماعی را نهادینه کنیم

چگونه مردمی متمدن باشیم؟

 این تصویر گوشه ای از یک پارک در کشور هلند است که بیشترین بازدید را بین پارکهای جهان به خود اختصاص داده است.  نه حصاری، نه پرچینی، نه نرده ای. فکر می کنید اگر این پارک در یکی از شهرهای ما می بود، چه ریختی می شد؟!!!

وارد بانک می شوی؛ از دستگاه، شماره می گیری و روی نیمکت می نشینی؛ به شماره ات نگاه می کنی: تعداد افراد در صف: 10 نفر ، زمان انتظار: حدود 10 دقیقه. اما 30 دقیقه طول می کشد تا اپراتور شماره شما را اعلام کند! در مدت این 30 دقیقه افرادی را دیدی که بدون گرفتن نوبت، یکراست به سمت پیشخوان رفتند و کارمند بانک نیز به گرمی استقبالشان کرد و کارشان را راه انداخت!

این یک نمونه بی انضباطی اجتماعی و رفتار غیر متمدنانه است که در ایجاد آن، سه گروه در سه زاویه یک مثلث، نقش دارند:

1) آقا یا خانمی که نوبت نگرفت و دیگران را ندید. آیا او فکر می کند آنهایی که روی نیمکت نشسته اند برای گذراندن وقتشان به بانک آمده اند؟؟!!!

2) کارمند بانک که به صرف دوستی و آشنایی با آن آقا یا خانم، کارش را بدون نوبت انجام داد. آیا او از آقایان و خانمهایی که در نوبت نشسته بودند و با این کار، وقت و حقشان ضایع شد، احساس شرمساری نمی کند؟؟!!!

3) من و شمایی که روی نیمکت نشسته بودیم و دیدیم که حقمان ضایع شد اما ساکت ماندیم و اعتراضی نکردیم.

نمونه ی این بی انضباطی های اجتماعی را تقریبا در همه ی محیط های عمومی می توانیم ببینیم. در نانوایی، پمپ بنزین و ...  . برای ما ایرانی ها - ظاهرا - قبح این کار از بین رفته و چه بسا آن را امتیازی برای خود می دانیم!! حتی در مسجدالحرام و در لباس احرام، می توانی ایرانی ها را از دور بشناسی!! چون ایرانی ها حتی در صف زیارت حجرالاسود هم نوبت را رعایت نمی کنند!!!!!!!!!!!!!!

باید توجه داشت که سکوت و بی تفاوتی در برابر این رفتارها - خود - از عوامل مهم ایجاد آن است.  اما تذکر و اعتراض به آن باید به نحوی باشد که فرد هنجار شکن در مقابل آن احساس شرمساری کند و رفتار خود را تغییر دهد نه به گونه ای که موضع بگیرد و مقاومت کند.

بی انضباطی اجتماعی مصداقهای بسیار ساده و پیش پا افتاده ای دارد. اما توجه به همین نکات ساده، تاثیر شگرفی بر سلامت روحی جامعه، کاهش پرخاشگری عمومی، ایجاد محیطی زیبا، کاهش آلودگی هوا، کاهش ترافیک و ... دارد ضمن این که ما را به عنوان مردمی متمدن و با شخصیت به دیگران می شناساند. پس بیایید از همین حالا به این نکات بسیار ساده پای بند باشیم:

- در نانوایی، پمپ بنزین، بانک و ... نوبت را رعایت کنیم و در مقابل رعایت نکردن دیگران هم بی تفاوت نباشیم.

- آدامس، آب دهان (و احیانا آب دماغ!!!!) خود را در پیاده رو و خیابان نیندازیم.

- از اموال عمومی شهر، مانند فضای سبز، وسایل بازی و ورزشی پارکها، نمیکتها و حتی سطلهای زباله درست استفاده کنیم و در نگهداری آنها احساس مسئولیت داشته باشیم.

- هنگام ماندن در ترافیک، از حرکت کردن بین لاین ها خودداری کنیم.

- پشت چراغ قرمز، سمت راست را خالی بگذاریم و ضمنا به جای زرد شدن چراغ گذر مقابل، سبز شدن چراغ خودمان را انتظار بکشیم.

- چنان چه قصد گردش به راست یا چپ را داریم، پیش از رسیدن به تقاطع، در مسیر خود قرار بگیریم.

- پیاده رو جلوی فروشگاهمان را اشغال نکنیم.

- در پیاده رو، موتورسواری نکنیم.

- به جای آن که پشت در حیاط، با بوق زدن پی در پی، بخواهیم در را برایمان باز کنند، پیاده شویم و زنگ حیاط را بزنیم.

- پوست میوه و تخمه و آجیل را از شیشه خودرو به خیابان پرت نکنیم.

- ...

یادمان باشد که تغییر رفتارهای اجتماعی، روندی تدریجی و آرام دارد و نمی توان انتظار داشت که در مقطع کوتاهی نتیجه مطلوب بگیریم. پس نباید ناامید شویم و عزم ملی خود را برای تبدیل شدن به ملتی متمدن، جزم کنیم.